Obliczenia odwodnienia dachu
Wskazówki do pomiaru
Zwymiarowanie instalacji opadowych a przez to dopasowanie rozmiaru rynny dachowej jest zależne od obfitości opadów, powierzchni podstawowej dachu (wg rzutu poziomego) oraz współczynnika odpływu (nachylenie, własności powierzchni).Dla tego pomiaru obowiązują wymiary średnicy wyliczonych powierzchni poprzecznych. Przy rurach spustowych z przekrojem poprzecznym kwadratowym najmniejsza strona musi posiadać przynajmniej średnicę (rozmiar nominalny) odpowiednich rur spustowych o okrągłym przekroju poprzecznym. Ze względu na zwiększone ryzyko zabrudzenia rynien dachowych, celem uniknięcia przedostawania się wody opadowej z rynny do budynku, oblicza się instalacje deszczowe przynamniej na 300I/(s x ha) opadu.
Podstawą pomiarów wg DIN 1986 – 2 są lejkowate wlewy. Umożliwiają one w kontekście przepływu najkorzystniejsze przejście z rynny dachowej do rury spustowej.
Przy wlewach cylindrycznych należy zredukować obsługiwane powierzchnie dachu o ok. 30% (wybrać rurę spustową o jeden rozmiar większą).
Pojęcia: Moduł (zasób) opadu (r):
Moduł opadu (r) to zmierzona suma opadów deszczu w jednostce czasu, w odniesieniu do powierzchni l/(s x ha).
Suma opadów deszczu zdefiniowana jest w zmierzonej wysokości opadu zależnie od czasu trwania opadów. Dla pomiaru odwodnienia dachu istotne są obciążenia skrajne w krótkim okresie czasu i ich częstość
Odpływ wody deszczowej Q:
Odpływ wody deszczowej jest zdefiniowany jako ilość wodydostarczana w każdej sekundzie instalacji wody deszczowej (l/s).
Moduł odpływu wody deszczowej (qr):
Odpływ wody deszczowej w odniesieniu do powierzchniw l/(s x ha).
Współczynnik odpływu (ψ):
Stosunek modułu odpływu wody deszczowejdo modułu opadu (patrz tabela 6).
Rozmiar nominalny:
Dane rozmiarowe dla wszystkich rodzajów rynien dachowych i rur spustowych, w odniesieniu do szerokości docięcia (rozwinięcie) lub średnicę.
Powierzchnia podstawowa dachu (A):
Powierzchnia dachu spadowego rzutowana na poziomą płaszczyznę.
Współczynniki odpływu ψ do ustalenia odpływu wody deszczowej Q
Tabela 6
| Rodzaj powierzchni | Współczynnik odpływu ψ |
Rodzaj powierzchni |
Współczynnik odpływu ψ |
| – powierzchnie dachu nie gromadzące wody | 1,0 |
zielone powierzchnie dachowe – dla intensywnego zazielenienia |
0,3 |
| – dachy żwirowe | 0,5 | – dla rozległego zazielenienia od 10 cm grubości podbudowy | 0,3 |
| – dla rozległego zazielenienia poniżej 10 cm grubości podbudowy | 0,3 |
9.3.1 Tabele pomiarowe i przykłady
9.3.1.1 Uproszczony pomiar wg tabeli 7
Pomiar odwodnień dachowych wg EN 12 056-3 oraz DIN 1986-100
Ilość odpływającą można wyliczyć następująco:
Q = r T/Tn x ψ x A x (1 / 10000)
Tabela 7
| Rynna | Linia opadowa wraz ze sztucerem | Q |
Podpięta powierzchnia dachowa przy module deszczowym r w l/s/ha |
|||
| Nennmaß | d in mm | Q in l/s | 250 | 300 | 350 | 400 |
|
250 |
76 |
2,6 |
102,5 m2 |
85,5 m2 |
73,2 m2 |
64,1 m2 |
|
333 |
100 |
4,6 |
185,9 m2 |
154,9 m2 |
132,8 m2 |
116,2 m2 |
|
400 |
120 |
7,6 |
302,4 m2 |
252,0 m2 |
216,0 m2 |
189,0 m2 |
|
|
Ze sztucerem cylindrycznym |
|
||||
|
250 |
76 |
1,7 |
67 m2 |
56 m2 |
48 m2 |
42 m2 |
|
280 |
87/76 |
2,1 |
85 m2 |
71 m2 |
61 m2 |
53 m2 |
|
333 |
100 |
3,5 |
138 m2 |
115 m2 |
99 m2 |
86 m2 |
|
400 |
120 | 5,7 | 228 m2 | 190 m2 | 163 m2 | 143 m2 |
Niniejsza tabela odnosi się do okrągłych rur spustowych
Należy wykonać następujące kroki obliczeniowe dla ustalenia rozmiaru odwodnienia dachu:
- Ustalenie ilości opadów
- Ilość opadów podzielić przez ilość dostępnych połączeń gruntowych
- Ustalenie rozmiarów rury spustowej wg DIN EN 12 056-3
- Dobór rynny dachowej wg EN 12 056-3
9.3.1.2 Dokładny pomiar na bazie przykładów i tabeli 8
Pomiar pionów opadowych, dobór rynien dachowych wg DIN 12 056-3
Tabela 8
| Pion opadowy | Dopasowana rynna dachowa | ||||||
| Półokrągła (2) | Prostokątna (2) | ||||||
| Obsługiwana powierzchnia opadowa przy maksymalnym module deszczowym | Odpływ wody deszczowej (2) | Rozmiar nominalny | Przekrój poprzeczny | Rozmiar nominalny | Przekrój poprzeczny rynny | Rozmiar nominalny | Przekrój poprzeczny rynny |
| r = 300l/(s x ha) m2 | Q zul l/s | Ø in mm | cm2 | mm | cm2 | mm | cm2 |
| 040 | 1,2 | 060 | 028 | 200 | 025 | 200 | 28 |
| 060 | 1,8 | 070 | 038 | – | – | – | – |
| 086 | 2,6 | 080 | 050 | 250 | 043 | 250 | 42 |
| 280 | 063 | – | – | ||||
| 156 | 4,7 | 100 | 079 | 333 | 092 | 333 | 90 |
| 253 | 7,6 | 120 | 113 | 400 | 145 | 400 | 135 |
| 283 | 8,5 | 125 | 122 | – | – | – | – |
| 459 | 13,8 | 150 | 177 | 500 | 245 | 500 | 220 |
1) Jeśli lokalny moduł opadowy jest większy niż 300 l/(s x ha), należy kalkulować z odpowiednimi wartościami (patrz przykład obliczeniowy II).
2) Podane wartości wynikają z wlewów lejkowych. Przy wlewach cylindrycznych należyzredukować obsługiwane powierzchnie dachu o ok. 30%.
| Przykład I: | |||
| Lokalny moduł deszczu: | r | < 300 I/(s x ha) | |
| Odpływ wody deszczowej: | Q | = A x r T(n) x ψ x (1/10000) in I/s | |
| Moduł deszczu kalkulowany: | r T(n) | = 300 I/(s x ha) | |
| Powierzchnia opadowa: | A | = 12,5 m x 17,5 m | A = 220 m2 |
| Współczynnik odpływu: | ψ | =1,0 (Dach, nicht bekiest) | |
| Odpływ wody deszczowe: | Q | = 220/10000 x 300 x 1,0 | Q = 6,6 l/s |
Wg tabeli 8 wybrano rurę spustową Q = 7,6 l/s:
Realizacja:
1 pion spustowy deszczówki o rozmiarze nominalnym 120 mm, dopasowana rynna półokrągła rozmiar nominalny 400, lub opcjonalnie
2 piony spustowe rozmiar nominalny 100, dopasowana rynna półokrągła rozmiar nominalny 333.
| Przykład II: | |||
| Lokalny moduł deszczu: | r | > 300 I/(s x ha) | |
| Odpływ wody deszczowej: | Q | = A x r T(n) x ψ x (1/10000) in I/s | |
| Moduł deszczu kalkulowany: | r T(n) | = 400 I/(s x ha) | |
| Powierzchnia opadowa: | A | = 12,5 m x 17,5 m | A = 220 m2 |
| Współczynnik odpływu: | ψ | = 1,0 (Dach, nicht bekiest) | |
| Odpływ wody deszczowe: | Q | = 220/10000 x 400 x 1,0 | Q = 8,8 l/s |
Wg tabeli 8 wybrano rurę spustową dla Q = 13,8 I/s
Realizacja:
1 pion spustowy deszczówki o rozmiarze nominalnym 150 mm dopasowana rynna kanciasta rozmiar nominalny 500 lub opcjonalnie
2 piony spustowe rozmiar nominalny 100 mm dopasowana rynna półokrągła rozmiar nominalny 333.
Tabela 9
Podstawy wymiarowania są zdefiniowane w normie DIN 1986. Grafika pokazuje w uproszczony sposób ustalenie potrzebnych rozmiarów rur spustowych dla powierzchni dachu która podlega odwodnieniu. Bazuje na module opadowym wynoszącym 300 l/(s ·ha). Dla większych ilości deszczu trzeba odpowiednio dopasować obliczenia.
Pozostałe zasady wymiarowania znajdują się w punkcie nr 4 w „Wytyczne wykonywania prac blacharskich na dachu i fasadzie” (Reguły fachu blacharza).
